اعصابی که در اندام ها وجود داشته و حس را به پوست و حرکت را به عضلات میدهند از نخاع منشا میگیرند. این اعصاب بعد از خروج از نخاع از بین مهره های ستون فقرات خارج میشوند. این اعصاب در بعضی مناطق بدن مانند گردن و کمر به هم متصل شده و سپس دوباره منشعب میشوند. با این کار آنها یک شبکه عصبی را درست می کنند. شبکه عصبی که از اتصال ریشه های عصبی گردن درست میشود را شبکه عصبی بازویی یا براکیال می نامند.

شبکه عصبی بازویی از به هم پیوستن ریشه های عصبی پنجم، ششم، هفتم و هشتم گردنی و ریشه اول سینه ای ایجاد میشود. اتصال این ریشه ها موجب بوجود آمدن تنه های عصبی فوقانی، میانی و تحتانی می شود. با اتصال و انشعاب مجدد این تنه ها، طناب های عصبی خارجی، داخلی و پشتی (خلفی) بوجود می آیند و از اتصال و انشعاب مجدد این طناب ها اعصاب اندام فوقانی یعنی اعصاب مدیان، رادیال، اولنار، آگزیلاری و موسکولوکوتانئوس بوجود می آیند.

علت آسیب شبکه بازویی
آسیب های شبکه بازویی یا براکیال معمولا به علت ضربات شدید به سر و گردن ایجاد میشوند. شایعترین این ضربات تصادف وسایل نقلیه، سقوط از ارتفاع و حوادث ورزشی است. از این بین تصادف موتورسیکلت حدود سه چهارم موارد آسیب شبکه براکیال را تشکیل میدهد.

علائم بالینی شبکه بازویی
علائم آسیب های شبکه بازویی علائم فلج اعصاب تشکیل دهنده آن است. بسته به عصب آسیب دیده و شدت آسیب علائم بیمار متفاوت است. در ۷۵% موارد تمام ریشه ای تشکیل دهنده شبکه بازویی با هم دچار ضایعه میشوند و در یک چهارم موارد تنها قسمت بالایی آن و در حدود ۲ درصد موارد تنها قسمت پایینی شبکه آسیب می بیند.

وقتی ریشه های بالایی شبکه بازویی آسیب می بینند بیمار نمی تواند شانه و آرنچ خود را حرکت دهد ولی دست و انگشتان خود را می تواند باز و بسته کند. در این موارد گرچه بیمار نمیتواند شانه خود را باز و بسته یا دور و نزدیک کند ولی میتواند کتف خود را بالا بیاورد چون عصب عضله ای که این کار را می کند ربطی به شبکه بازویی ندارد. در این بیماران به جز مشکلات حرکتی حس شانه، بازو و ساعد نیز مختل می گردد.

وقتی تمام شبکه بازویی آسیب می بیند حس و حرکت تمام قسمت های اندام فوقانی از بالا تا پایین از بین می رود.

در آسیب های شبکه بازویی همراه با مشکلات حسی و حرکتی بیمار ممکن است از درد اندام نیز شاکی باشد.

درمان شبکه بازویی

انتخاب نوع درمان آسیب های شبکه بازویی بسته به نوع آسیب متغییر است. اگر آسیب به علت نفوذ جسم تیز و برنده مثل چاقو، شیشه و یا گلوله ایجاد شده باشد بیمار باید بلافاصله تحت عمل جراحی قرار گیرد.

در مواردی که آسیب به علت کشیدگی شدید سر و گردن ایجاد شود بیمار در ابتدا فقط تحت نظر گرفته میشود. علت این سیاست اینست که تعدادی از بیماران بطور خودبخودی و بعد از چند هفته تا چند ماه خوب میشوند. در حین بازگشت کارکرد عصبی، ابتدا حس و حرکت قسمت های بالایی اندام و سپس قسمت های پایینی اندام فوقانی برمیگردد. در این موارد معمولا بهبودی بصورت کامل است. اینها مواردی هستند که عصب های تشکیل دهنده شبکه بازویی فقط از لحاظ فیزیولوژیک و بصورت موقت فلج شده اند ولی امتداد عصب آسیبی ندیده است.

ممکن است با صبر کردن کارکرد شبکه بازویی خوب نشود. اینها مواردی هستند که به علت کشیدگی شدید عصب ها پاره شده اند. پس اگر بعد از دو تا سه ماه صبر کردن هیچ آثاری از بهبودی در کارکرد حسی یا حرکتی اعصاب دیده نشود بیمار باید تحت عمل جراحی قرار گیرد. در این موارد تاخیر در درمان نتایج درمانی را با اشکال مواجه میکند و بیمار باید زودتر جراحی شود.

نتیجه درمان شبکه بازویی
وقتی شبکه براکیال بعد از چند هفته تا چند ماه خودش خودبخود خوب میشود معمولا بهبودی کامل است ولی در صورت جراحی معمولا هیچگاه بهبودی کاملی صورت نمیگیرد. وقتی قسمت های بالایی شبکه بازویی آسیب دیده است بیمار بعد از جراحی معمولا خواهد توانست آرنج خود را حرکت داده و تا حدودی شانه را حرکت دهد. حرکات دست و انگشتان بیمار هم که از قبل سالم مانده بودند. این بیماران نتایج درمانی خوبی دارند و میتوانند در آینده بسیاری از فعالیت های بدنی معمول را انجام دهند.

در آسیب های کامل شبکه بازویی احتمال بهبودی کمتر است. تنها ۷۵% این بیماران بعد از درمان خواهند توانست آرنج خود را خم کرده و تا حدودی شانه خود را حرکت دهند و احتمال بدست آوردن توانایی حرکت دادن انگشتان دست باز هم کمتر و در حدود ۲۰% است.

حداکثر بهبودی معمولا بعد از یک و نیم تا دو سال بعد از جراحی بدست میاید و بعد از آن بیمار دیگر تغییری نخواهد کرد.